부산대학교 도서관

Human development is a life-long, complex process accompanied by gains and losses. Among the difficulties of adult development, midlife calls for special attention, for, during the long transition from youth to old age, one has to face several losses, and, as a result of that, the special psychological tasks of accommodating to new circumstances. The purpose of the study was to explore the relationship between projects--especially projects concerning learning--and indicators of psychological and physical health in midlife and later life. We hypothesised that individuals who are experiencing crises in the second half of their lives would be more open towards educational programmes on physical and mental health. We also expected that individuals with intrinsic goal motivation would be more motivated for self-developing learning, and that intrapersonal goals would be connected with a greater openness to training programmes on mental health. The sample consisted of 585 people (M = 50.6, SD = 8.5). For further analysis the sample was divided into six age groups on the basis of Levinson's classification. The results confirmed that the middle-age and the old-age generations are open to educational programs that develop self-directing functions. Contrarily to our hypothesis, it is not a crisis linked with decreased physical and mental health that makes one open to such programmes, but good physical health and new life situations presented by stressful life events. Besides, the need to participate in educational programmes aimed at self-development is stronger in the case of individuals whose motivational system is dominated by intrinsic goals (goals related to basic psychological needs). Keywords: aging, midlife, personal projects, learning projects, psychological well-being, an dragogy Die Entwicklung des Menschen ist ein mit Gewinnen und Verlusten verbundener, komplexer, lebenslanger Prozess. Von den unterschiedlichen Schwierigkeiten der Entwicklung im Erwachsenenalter verdienen die Probleme der mittleren Lebensphase besondere Aufmerksamkeit, weil Menschen wahrend des langen Ubergangs von der Jugend in ein hoheres Alter mit zahlreichen Verlusten kampfen haben und dabei mit besonderen psychischen Aufgaben der Anpassung an neue Situationen konfrontiert sind. Die Zielsetzung unserer Forschungsarbeit ist, den Zusammenhang zwischen Zielen--insbesondere Lernzielen--und den Parametern der psychischen und physiologischen Gesundheit in den mittleren und hoheren Lebensjahren zu erschliessen. Unserer Hypothese nach stehen Personen, die in der zweiten Lebenshalfte eine Krise durchgemacht haben, Schulungen im Bereich der korperlichen und mentalen Gesundheit offener gegenuber. Ebenso gingen wir davon aus, dass Personen mit einer intrinsischen Zielmotivation eher zu ihrer Personlichkeitsentwicklung dienendem Lernen motiviert sind. Des Weiteren nahmen wir an, dass ein Zusammenhang zwischen dem Vorhandensein intrapersonaler Ziele und einer Offenheit gegenuber Trainings zur mentalen Gesundheit besteht. Die von uns untersuchte Stichprobe bestand aus 585 Personen (Durchschnittsalter 50,6 Jahre, Streuung 8,5). Auf der Grundlage der Klassifizierung nach Levinson haben wir die Probanden in sechs Altersgruppen eingeteilt. Unsere Ergebnisse bestatigen, dass Personen im mittleren und hoheren Alter gegenuber Ausbildungsprogrammen im Bereich der Entwicklung der Selbststeuerungsfunktionen offen sind. Im Widerspruch zu unserer Hypothese entsteht diese Offenheit nicht als Konsequenz einer Krise durch nachlassende korperliche und mentale Gesundheit, sondern infolge durch belastende Lebensereignisse bei guter korperlicher Gesundheit ausgeloste neue Lebenssituationen. Daruber hinaus war das Bedurfnis nach Schulungen im Bereich der Personlichkeitsentwicklung ausgepragter bei Personen, in deren Motivationssystem intrinsische (im Zusammenhang mit grundlegenden psychologischen Bedurfnissen stehende) Ziele uberwiegen. Schlusselbegriffe: Altern, mittlere Lebensphase, personliche Ziele, Lernziele, psychologisches Wohlbefinden, Andragogie Motivacijska pozadina ciljeva ucenja i povezanost iste s mentalnim zdravljem kod osoba srednje i starije dobi: Razvoj covjeka je jedan kompleksni proces, pracen dobitcima i gubitcima, koji traje cijeli zivot. Medu poteskocama razvoja u odrasloj dobi vrijedno je posebnu paznju posvetiti problemima srednje zivotne dobi, posto se tijekom dugog prijelaza iz mladosti u stariju dob osoba mora boriti s brojnim gubitcima, i s time suociti s osebujnim psiholoskim zadacama prilagodavanja novim situacijama. Cilj nasega istrazivanja je da otkrijemo ciljeve--u prvom redu ciljeve ucenja--i povezanost izmedu psiholoskih i fizioloskih pokazatelja u srednjoj i starijoj zivotnoj dobi. Prema nasim hipotezama one osobe, koje u drugom dijelu zivota prozive krizu, postaju otvoreniji za izobrazavanje u svezi s fizickim i mentalnim zdravljem. Pretpostavili smo i to da su osobe s intrinzicnom (unutarnjom) motivacijom motiviraniji za samouko ucenje, kao i to da se pojavljivanje intrapersonalnih ciljeva moze povezati s vecim stupnjem otvorenosti prema trening-programima koji se odnose na mentalno zdravlje. Uzorak koji smo ispitivali sastoji se od 585 osoba (zivotne dobi u prosjeku 50,6 godina, rasprsenoscu 8,5). Uzorak smo prema Levinsonu razdijelili na sest dobnih skupina. Nasi rezultati su potvrdili da su osobe srednje i starije dobi otvorene za programe izobrazbe koji razvijaju funkcije samoupravljanja. Nasuprot nasoj hipotezi, ne cine nas otvorenijima za takve programe kriza koja se veze za samnjeno fizicko i mentalno zdravlje, nego nove zivotne situacije izazvane dobrim fizickim zdravljem i opterecenjem zivotnih dogadaja. Pored toga potreba za programima samousavrsavanja jaca je u onih kod kojih su u motivacijskom sustavu u vecini intrinzicni ciljevi (povezani s osnovnim psiholoskim potrebama). Kljucne rijeci: starenje, srednja zivotna dob, osobni ciljevi, ciljevi ucenja, psiholosko blagostanje, Andragogija Motivacni zazemi vzdelavacich cilu a jejich souvislosti s dusevnim zdravim stredne starych lidi: Vyvoj lidske bytosti je komplexni, celozivotni proces doprovazen prinosy i ztrata mi. Mezi obtizemi vyvojoveho obdobi v dospelosti bychom meli vyzvednout a venovat zvlastni pozornost problemum stredniho veku, protoze behem zdlouhaveho procesu starnuti musi clovek celit ruznym ztratam a zvladnout tak specificke psychologicke ukoly spojene s prizpusobovanim se novym situacim. Cilem naseho vyzkumu je, abychom prozkoumali souvislosti mezi cili--a to zejmena vzdelavacimi cili--a ukazateli dusevniho a fyzickeho zdravi u stredne starych a starych lidi. Nasi hypotezou bylo, ze jedinci, kteri preziji krizi v druhe polovine sveho zivota, budou otevrenejsi skolenim souvisejicich s fyzickym a mentalnim zdravim. Take jsme predpokladali, ze jednotlivci s vnitrni cilovou motivaci maji vetsi motivaci k seberozvoju, a ze vyskyt inter personalnich cilu souvisi s vetsi otevrenosti k treninkum, ktere souviseji s mentalnim zdravim. Nas vzorek tvori 585 osob (prumerny vek 50.6 let, standardni odchylka 8.5). Vzorek jsme podle klasifikace Levinsona rozdelili do sesti vekovych skupin. Nase vysledky potvrdily, ze lide ve strednim a starsim veku jsou otevreni k programum rozvijejicim sebeovladaci funkce. Na rozdil od nasi hypotezy jejich otevrenost vsak neni zpusobena krizi spojenou s klesajicim fyzickym a mentalnim zdravim, ale novymi zivotnimi situacemi provokovanymi dobrou fyzickou kondici a stresujicimi zivotnimi udalostmi. Pritom zajem o vzdelavaci programy osobniho rozvoje je vetsi u tech, kteri maji ve svem motivacnim systemu prevahu vnitrnich cilu (spojenych se zakladnimi psychickymi potrebami). Klicova vyrazy: starnuti, stredni vek, osobni cile, vzdelavaci cile, psychicka pohoda, andragogika A tanulasi celok motivacios hattere es ennek osszefuggese a mentalis egeszseggel ko zepes idoskoruaknal: Az ember fejlodese egy nyeresegekkel es vesztesegekkel kisert, elet hosszig tarto, komplex folyamat. A felnottkori fejlodes nehezsegei kozott erdemes kiemelt figyelmet szentelnunk a kozepso eletkor problemainak, mivel a fiatalsagbol az idoskorba valo hosszu atmenet soran a szemelynek szamos veszteseggel kell megkuzdenie, es ezaltal szembesulnie kell az uj helyzetekhez valo alkalmazkodas sajatos pszichologiai feladataival. Kutatasunk celja, hogy feltarjuk a celok--elsosorban a tanulasi celok--es a pszichologiai es fiziologiai egeszseg mutatoi kozotti osszefuggest a kozepso es idos eletkorban. Hipotezisunk szerint azok a szemelyek, akik az elet masodik feleben krizist elnek at, nyitottabbak lesznek a fizikai es mentalis egeszseggel kapcsolatos kepzesekre. Azt is felteteleztuk, hogy az intrinzik celmotivacioval rendelkezo egyenek motivaltabbak az onfejleszto tanulasra, valamint hogy az intraperszonalis celok megjelenese osszefuggesbe hozhato a mentalis egeszsegre vonatkozo treningprogramokkal szembeni nagyobb foku nyitottsaggal. Az altalunk vizsgalt minta 585 fobol all (atlagos eletkoruk 50,6 ev, a szoras 8,5). A mintat Levinson osztalyozasabol kiin dulva hat korcsoportra bontottuk. Eredmenyeink igazoltak, hogy a kozep- es idoskoruak nyi tottak az oniranyitasi funkcioikat fejleszto kepzesi programokra. Hipotezisunkkel ellentetben nem a csokkeno fizikai es mentalis egeszseghez kotheto krizis tesz nyitotta az ilyen progra mokra, hanem a jo fizikai egeszseg es a megterhelo eletesemenyek provokalta uj elethelyze tek. Emellett az onfejleszto kepzesi programok iranti igeny erosebb azoknal, akik motivacios rendszereben tobbsegben vannak az intrinzik (az alapveto pszichologiai szuksegletekkel kap csolatos) celok. Kulcsszavak: oregedes, kozepso eletkor, szemelyes celok, tanulasi celok, pszichologiai jollet, Andragogia Kontekst motywacyjny celow podejmowania nauki i jego zwiazek ze zdrowiem psychicznym u osob wieku srednim i starszym: Rozwoj osoby ludzkiej jest nieustannym, towarzyszacym przez cale zycie, zlozonym procesem, w ktorym zyski przeplataja sie ze stratami. Sposrod trudnosci rozwoju osob doroslych szczegolna uwage nalezy poswiecic problemom wieku sredniego, poniewaz w ciagu dlugiego okresu przejsciowego pomiedzy mlodoscia a wiekiem starszym czlowiek musi sie pogodzic z licznymi stratami i rozwiazac specyficzne zadania psychiczne wynikajace z potrzeby przystosowania sie do nowych sytuacji zyciowych. Celem naszych badan bylo rozpoznanie zwiazku pomiedzy celami--zwiazanymi przede wszystkim z podjeciem nauki--a wskaznikami dotyczacymi zdrowia fizycznego i psychicznego u osob w wieku srednim i starszym. Zgodnie z nasza hipoteza osoby, ktore w drugiej polowie zycia przechodza kryzys, sa bardziej otwarte na podjecie ksztalcenia dotyczacego zdrowia fizycznego i mentalnego. Wychodzilismy z zalozenia, ze jednostki posiadajace wewnetrzna motywacje do osiagniecia celu chetniej podejma nauke zwiazana z samorozwojem oraz ze pojawienie sie celow intrapersonalnych moze byc zwiazane z wieksza otwartoscia na programy treningowe z dziedziny zdrowia mentalnego. Grupa badana przez nas skladala sie z 585 osob (srednia wieku 50.6 lat, rozrzut 8.5 roku). Na podstawie klasyfikacji Levisona, podzielilismy grupe na szesc podgrup wiekowych. Wyniki badania potwierdzily, ze osoby w wieku srednim i starszym chetnie uczestnicza w programach rozwojowych dotyczacych funkcji samosterowania. Stwierdzilismy natomiast wbrew naszej hipotezie, ze zwiekszenie zainteresowania takimi programami wywoluje nie kryzys zwiazany z oslabieniem stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, lecz nowe sytuacje zyciowe, podejmowane z zwiazku z dobrym zdrowiem fizycznym lub sprowokowane trudnymi przezyciami. Ponadto zainteresowanie programami dotyczacymi samorozwoju jest silniejsze u osob o systemie motywacyjnym z priorytetem potrzeb psychologicznych. Slowa kluczowe: starzenie sie, wiek sredni, cele osobiste, cele dydaktyczne, dobrobyt psychiczny, andragogia Fundalul motivatiei scopurilor de invatare si corelatia acesteia cu sanatatea mentala in cazul persoanelor de varsta mijlocie si de varsta inaintata: Evolutia omului este un proces complex, plin de reunite si esecuri, care tine pana la sfarsitul vietii. Dintre greutatile evolutiei in perioada varstei adulte, merita sa acordam o atentie deosebita problemelor varstei mijlocii, deaorece pe parcursul perioadei de trecere din tinerete in batranete persoana trebuie sa se lupte cu multe es,ecuri, si prin aceasta sa se confrunte cu sarcinile psihologice specifice ale adaptarii la situatiile noi. Scopul cercetarii este sa dezvaluim corelatia dintre obiective--in primul rand obiective de invatare--si indicatorii sanatatii psihologice si fiziologice, in cazul persoanelor de varsta mijlocie si de varsta inaintata. In ipoteza noastra, persoanele care in a doua parte din viata lor trec printr-o criza, vor fi mai deschisi fata de instruirile in legatura cu sanatatea fizica si mentala. Am presupus de asemenea ca, persoanele care detin o motivatie-obiectiv intrinseca sunt mai motivati pentru autoinvatare, respectiv ca, aparitia obiectivelor interpersonale se poate pune in raport cu un comportament mai deschis fata de programele de training referitoare la sanatatea mentala. Grupul studiat contine 585 de persoane (varsta medie fiind 50.6 de ani, dispersare 8.5). Conform categorizarii lui Levinson, grupul a fost impartit in sase categorii de varsta. Rezultatele au demonstrat ca persoanele de varsta mijlocie si cele de varsta inaintata sunt deschise la programele de instruire de dezvoltarea functiilor de autoconducere. In antiteza cu ipoteza noastra, nu criza provocata de scaderea sanatatii fizice si mentale duce la acceptarea acestor programe, ci conditiile fizice favorabile si noile situatii de viata provocate de evenimente impovaratoare. Pe langa aceasta, exigenta fata de programele de instruire de autodezvoltare este mai puternica in cazul persoanelor, in a caror sistem de motivatii sunt majoritare obiectivele intrinsece (legate de nevoile psihologice de baza). Cuvinte cheie: imbatranire, varsta mijlocie, obiective personale, obiective de invatare, bunastare psihologica, andragogie [TEXT NOT REPRODUCIBLE IN ASCII] Motivacne zazemie vzdelavacich ciel'ov a ich vzt'ah k dusevnemu zdraviu v strednom veku a starobe: Vyvin cloveka je celozivotny komplexny proces sprevadzany ziskami i stratami. Spo medzi t'azkosti vyvinu v dospelosti si zvlastnu pozornost' zasluzi obdobie stredneho veku, po kryvajuce dlhe obdobie od mladosti az po starobu, v ktorom clovek celi viacerym stratam a v ich dosledku aj specifickym psychologickym uloham prisposobovania sa novym okolnostiam. CieI'om vyskumu bolo preskumat' vzt'ah medzi cieI'mi--a to najma vzdelavacimi cieI'm--a indikatormi psychickeho a fyzickeho zdravia v strednom veku a starobe. Predpokladali sme, ze jednotlivci, ktori zazivaju krizu v druhej polovici svojho zivota, budu viac otvoreni pre vzdela vacie programy zamerane na psychicke a telesne zdravie. Tiez sme ocakavali, ze jednotlivci so zvnutornenou motivaciou zameranou na cieI' budu viac motivovani k vzdelavaniu zameranemu na sebarozvoj a ich intrapersonalne ciele budu spojene s vacsou otvorenost'ou voci treningovym programom zameranym na dusevne zdravie. Vyskumnu vzorku tvorilo 585 I'udi (priemerny vek = 50.6 rokov, standardna odchylka = 8.5). V d'alsej analyze bola vzorka rozdelena na sest' vekovych skupin na zaklade Levinsonovej klasifikacie. Vysledky potvrdili, ze I'udia v strednom veku a sta robe su otvoreni pre vzdelavacie programy, ktore rozvijaju sebaovladacie funkcie. Na rozdiel od nasej hypotezy, ich otvorenost' nebola sposobena krizou spojenou s klesajucim fyzickym a dusev nym zdravim, ale dobrym fyzickym zdravie a novymi zivotnymi situaciami prezentovanymi stre sujucimi zivotnymi udalost'ami. Okrem toho potreba zucastnit' sa na vzdelavacich programoch zameranych na sebarozvoj je silnejsia v pripade jednotlivcov, u ktorych v motivacii dominuju zvnutornene ciele (spojene so zakladnymi psychologickymi potrebami) Kl'ucove pojmy: starnutie, stredny vek, osobne ciele, vzdelavacie ciele, dusevna pohoda, andra gogika
1. Introduction Human development is a life-long, complex process accompanied by gains and losses. In various phases of life the human being has to answer the challenge of specific developmental [...]