부산대학교 도서관

Giris Iyonize radyasyon, tip ve endüstride 20. yüzyil baslarindan beri kullanilmakta olup teknolojik gelismelerle birlikte tip alaninda kullanimi gittikçe yayginlasmistir. Son yillarda uygulanan ileri tani ve tedavi yöntemleri hastaliklarin erken [...]
Günümüzde tip ve endüstri alaninda yaygin olarak kullanilan iyonize radyasyon, canli dokudan geçerken enerjisinin bir kismini ya da tamamini dokuya aktarir. Canli organizmada düsük maruziyet dozlarindan yüksek dozlara dek olasi zararli etkilere neden olur. Bunlar stokastik etkiler (kanser, mutasyonlar) ve deterministik etkilerdir (yeni ismi doku reaksiyonlari, dermatit, katarakt gibi). Radyasyon çalisanlarinin ve halkin radyasyon maruziyetinin olabildigince düsük tutulmasi ve kabul edilebilir doz sinirlari içinde kalmasi zararli etkilerin önlenmesi açisindan önemlidir. Uygulamalarda ulasilabilir mümkün olan en düsük doz ve uygulanabilir mümkün olan en düsük doz prensipleri ile uluslararasi ve ulusal atom enerjisi kurumlari tarafindan tanimlanan mesleki ve toplum için izin verilen doz limitlerine uyulmalidir. Radyasyon alanlarinda çalisirken maruziyet dozunu mümkün oldugu kadar azaltmak için radyasyondan korunma kurallarina uyulmalidir. Radyasyon kazalari, radyoaktif maddelerin tasinmasi ve atiklarin bertarafi (yok edilmesi) ise, çevre sagliginin korunmasi açisindan önemli ve radyasyondan korunma kurallarina uyulmasini gerektiren özel durumlardir. Hedefe yönelik yeni radyofarmasötiklerin gelistirilmesi ile özellikle malign hastaliklarin tedavisinde radyonüklitler sik uygulanmaktadir. Bu nedenle, özellikle yüksek doz radyonüklit tedavi uygulandiktan kisa süre sonra ölen hastalara yapilacak islemlerde görevli hastane çalisanlari için radyasyondan korunma önemlidir. Bu kilavuzda önce radyasyon ile ilgili kavramlar açiklanacak, ardindan radyasyonlu uygulamalarda ulusal ve uluslararasi radyasyondan korunma kurallari sunulacaktir. Anahtar Kelimeler: Radyoaktivite, radyasyon alani, radyasyondan korunma Ionizing radiation which is widely used in the field of medicine and industry, and in scientific studies leaves some or all of its energy to the tissue as it passes through living tissue. It causes known possible harmful effects on living organisms, from low exposure doses to high doses. These are stochastic effects (cancer, mutations) and deterministic effects which are recently named as tissue reactions (such as dermatitis, cataracts). It is important to keep the radiation exposure of the radiation workers and the public as low as possible and to keep within the acceptable dose limits in order to avoid unknown harmful effects. Radiation risks to health are assessed by radiation absorbed dose, dose equivalent and effective doses. In routine daily practices, as low as reasonably achievable dose and as low as reasonably practible dose principles, and also, occupational and public permissible dose limits defined by international and national atomic energy agencies should be complied. Radiation protection rules should be followed to reduce an exposure dose as much as possible while working in the radiation areas. Radiation accidents, transportation of radioactive materials and radioactive waste disposal are important special issues for the protection of environmental health, and compliance with radiation protection rules are necessary. With the development of new targeted radiopharmaceuticals, radionuclide treatments are frequently applied in nuclear medicine clinics, especially in the treatment of malignant diseases. Therefore, radiation protection is an important issue especially for the hospital workers performing procedures to the patients who die shortly after administration of high-dose radionuclide therapy. In this guide, the terms related to radiation will be presented at first, and then, the national and international radiation protection rules in radiation works will be given. Keywords: Radioactivity, radiation area, radiation protection