부산대학교 도서관

Kaynaklarda "Şeyhu'ş-Şuyûh" olarak bahsedilen Hace Yûsuf Hemedânî, Tasavvuf tarihinin en mümtaz şahsiyetlerinden birisidir. Gerek "Sünnî Tasavvuf' diye adlandırdığımız Tasavvuf anlayışının şekillenmesinde gerekse tarikatların oluşumunda onun çok önemli tesirleri olmuştur. O, eskilerin tabiriyle "zülcenâheyn" yani hem şeriati hem tasavvufu çok iyi bilen, anlatan ve yaşayan bir âlim, ârif ve mürşittir. Diğer taraftan o, kendisinden sonraki bütün tarikatları ve tasavvuf anlayışlarını derinden etkilemiş olan Abdülkâdir Geylânî'nin tasavvufî müşküllerini hallederek irşat vazifesine başlamasını sağlamıştır. İçlerinde hemen hemen bütün Türk coğrafyasının İslam ve Tasavvuf anlayışının istikametini çizmiş olan Ahmed Yesevî'nin de aralarında bulunduğu halifeleri ile Türkistan bölgesinde "Sünnî İslam ve Tasavvuf' telakkisinin oluşmasını ve yerleşmesini sağlayan kişilerin başında gelir. Tasavvuf tarihinde böylesine mühim bir yeri olan Yusuf Hemedani'nin hayatı, nesebi ve şeyhleri hakkmdaki bilgiler ise maalesef karışıktır. Günümüzde onun hakkında bu konuları işleyen bazı çalışmalar mevcut ise de, bu çalışmalarda bu durumlar vuzuha kavuşmuş değildir; eldeki mevcut bilgilerle vuzuha kavuşacak gibi de görünmemektedir. Bu makalede Hace Yûsuf un hayatı mevcut bilgiler ve çalışmalar değerlendirilmek kaydıyla bir kez daha ele alınmış, onun tasavvufî kimliği ve görüşlerinden hareketle, ilim, irfan ve İslam dünyamıza sağlamış olduğu katkılar ortaya konmaya çalışılmıştır. [ABSTRACT FROM AUTHOR]